लघुकथा (अङ्क २८ मा प्रकाशित)

पहाडको काखमा बसेको एउटा सानो गाउँ । साँझको सुनौलो उज्यालोले बिस्तारै अँध्यारोको आँचल ओढ्दै थियो । गाउँका बाटाहरूमा धुलो र सुगन्ध मिसिएको हावा बगिरहेको थियो । त्यसै बेला, तीन जना भिक्षुहरू — चोला ओढेका, अनुहारमा शान्ति तर दृष्टिमा अर्थपूर्ण गहिराइ — भीक्षा माग्दै बिस्तारै गाउँ झर्दै थिए 

तीनैजना एक घरको ढोकामा पुग्छन् । घर बाहिर धुपको बास्ना मिसिएको हावा, आँगनमा ढिकीको आवाज, अनि परपर बगिरहेको नालाको सरसर ध्वनि — जीवनका सामान्य स्वरहरू ।

भिक्षुहरूमध्ये एकले गहिरो आवाजमा बोलायो —

“हे घरकी गृहिणी ! आशीर्वादका लागि हामी आएका छौँ ।”

भित्रबाट गहुँगोरो अनुहारकी एक महिला हतारिँदै निस्किन् । उनको ओंठमा आदरको मुस्कान, तर आँखामा अलिक आश्चर्य थियो ।

“किन बोलाउनुभयो, गुरुजन ?” उनले नम्र स्वरमा सोधिन् ।

सबैभन्दा वृद्ध भिक्षु अघि बढे —

“हामी तीन जना यात्रु हौँ — धन, सुख र प्रेम । हाम्रो बाटो भीक्षाबाट खुल्छ । यदि सम्भव छ भने, केही अन्न, केही स्नेह प्रदान गर्नुहोस् ।”

महिलाले मुस्कुराउँदै भनी —

“गुरुजन, मेरो श्रीमान् आउँदै हुनुहुन्छ । उहाँसँग सल्लाह गरेर भीक्षा दिन्छु ।”

भिक्षुहरूले टाउको हल्लाए, आँखा बन्द गरेर धैर्यका मुद्रा ओढे ।

केही क्षणपछि घरको ढोकामा एक गृहस्थ देखा परे — खेतको माटोले रङ्गिएको पाउ, काँधमा लट्ठी, अनुहारमा थकाइ र मुस्कान दुवै । श्रीमतीले ती भिक्षुहरूको कुरा सुनाइन् ।

गृहस्थले भन्यो —

“हाम्रो घरमा यदि कोही एक मात्र पस्न सक्छ भने, म चाहन्छु — ‘सुख’ पसोस् । सुख भए जीवन सजिलो हुन्छ ।”

श्रीमतीले असन्तोषका साथ भनिन् —

“सुखभन्दा धन चाहिन्छ । धन भएपछि सुख त आफैँ आउने कुरा हो ।”

त्यसपछि सुरु भयो सामान्य दम्पती बीचको बिन्ती र बहस —

हावामा निर्णयको वजन बढ्दै गयो । अन्ततः दुवै जनाले मिलेर भने —

“हामीले  'धन’लाई घरभित्र बोलाउँछौँ ।”

तीनै भिक्षुहरू केही क्षण मौन रहे । वृद्ध भिक्षुको अनुहारमा एक गम्भीर छायाँ खेल्यो । उनीहरू उठे र ढल्कँदो घाम तिर हिँड्न थाले ।

महिला छक परिन् । उनले लत्रिँदो साडी समात्दै दौडिन् र सोधिन् —

“गुरुजन, रिसाउनुभयो ? के हामीले केही गल्ती गर्यौं ?”

वृद्ध भिक्षुले आँखामा करुणा बोकेर भने —

“मूर्ख नारी, तिमीहरूले धन र सुख माग्यौ — तर तिनको घरमा हामी कोही पस्दैनौँ । धन र सुख त छायाँ हुन्, जुन सूर्य अस्ताउँदा हराउँछन् ।

यदि तिमीहरूले ‘प्रेम’ बोलाएको भए, हामी तिनै — धन, सुख र प्रेम — तिमीहरूको घरमा एउटै साथ पसेर बस्ने थियौँ । किनभने जहाँ प्रेम हुन्छ, त्यहाँ सुख र धन पनि आफूले ठाउँ खोज्छन् ।”

त्यो भन्दै तीनै भिक्षुहरू हराए अस्ताउँदो सूर्यको छायाँमा ।

- बौद्ध कुमारीगाल, काठमाडौंँ

..............................................................................‍

..‍.‍.‍साथ सहयोगको खाँचो

लघुकथा संसार र कविता संसार अनलाइन मासिक पत्रिकालाई

जीवित राख्नका लागि तपाईंको 

आर्थिक सहयोग महत्वपूर्ण हुन्छ ।